Yaya kazaları, motorlu araçların yayalarla çarpışması sonucu meydana gelen ve çoğu zaman ağır bedensel zararlarla sonuçlanan trafik olaylarıdır. 2026 uygulamalarında bu kazalar, kusur oranı, delil değerlendirmesi, tazminat hesaplaması ve sigorta süreçleri açısından özel bir inceleme gerektirir. Yaya güvenliği, şehir içi trafik yoğunluğu, sürücü ihlalleri ve yol tasarımı gibi pek çok faktör yaya kazalarının oluşumunda belirleyici olmaktadır.
Yaya Kazalarının En Sık Görülen Nedenleri
Yaya kazaları, sürücü ve yaya davranışlarının kesiştiği noktalarda ortaya çıkan çok faktörlü olaylardır. Kaza incelemelerinde olay yeri özellikleri, ışıklandırma, hız ve görüş açısı gibi teknik unsurlar ayrıntılı olarak değerlendirilir.
Yaya Kazalarında Sık Görülen Kusur Nedenleri
Yaya geçidi, kavşak ve kaldırımlarda meydana gelen kazalarda kusur oranının belirlenmesinde, hem sürücünün hem de yayanın trafik kurallarına uygun davranıp davranmadığı dikkatle incelenir.
Sürücünün hız ihlali yapması
Sürücünün hız sınırını aşması, duruş mesafesini uzatarak yaya kazalarında ağır sonuçlara yol açabilir. Özellikle yerleşim yerleri, okul bölgeleri ve yaya geçitlerinde hız ihlali, kusur oranını ciddi biçimde artıran temel unsurlardan biridir.
Yaya geçidinde durmama, yayaya yol vermeme
Yaya geçidinde yayaya öncelik tanımayan sürücüler, Karayolları Trafik Kanunu gereği kural ihlali yapmış sayılır. Bu ihlal, kazanın oluşumunda sürücü lehine kusur indirimini büyük ölçüde ortadan kaldırır.
Kavşaklarda kurallara aykırı dönüş hareketleri
Kavşaklarda sinyal vermeden, hatalı şerit değiştirerek veya ani manevralarla yapılan dönüşler, hem yayalar hem de diğer araçlar için ciddi risk oluşturur. Bu tip ihlaller, kusur değerlendirmesinde sürücü aleyhine ağırlaştırıcı unsur olarak dikkate alınır.
Yetersiz kaldırım ve yol altyapısı
Kaldırımın bulunmaması, aydınlatma eksikliği veya bozuk yol yapısı, yaya kazalarının artmasına sebep olan dış etkenlerdendir. Bu tür durumlarda idarenin sorumluluğu da gündeme gelebilir ve kusur paylaşımı buna göre değerlendirilir.
Yayaların kırmızı ışıkta geçmesi veya kontrolsüz yol kullanımı
Yayanın kırmızı ışıkta geçmesi, aniden yola çıkması veya yaya geçidi dışından kontrolsüz şekilde karşıya geçmesi, kendi kusur oranını artıran davranışlardır. Bu hallerde, sürücü kusuru bulunsa dahi yayanın müterafik kusuru tazminata yansıtılabilir.
Yaya Geçidinde Meydana Gelen Kazalarda Kusur Oranları
Yaya geçidinde meydana gelen kazalarda genel kural, sürücünün yayaya ilk geçiş hakkını vermesi gerektiğidir. 2026 değerlendirmelerine göre sürücünün dikkat ve özen yükümlülüğü daha ağır basar. Ancak yayanın aniden yola fırlaması gibi durumlar müterafik kusur olarak kabul edilebilir.
Yaya Geçidi Kazalarında Kusur Oranı Örnekleri
Yaya geçidinde meydana gelen kazalarda kusur dağılımı, sürücünün hız, ışık ve geçiş önceliği kurallarına uyup uymadığı ile yayanın davranışları birlikte değerlendirilerek yapılır.
Sürücünün %100 kusurlu olduğu durumlar
Yaya geçidinde yavaşlamamak, ışık ihlali, hız limitini aşmak gibi hallerde kural ihlali tamamen sürücüden kaynaklanır. Bu durumda kusur oranı çoğu kez %100 sürücüye yüklenir ve tazminat sorumluluğu büyük ölçüde araç işleteni ve sigorta üzerinde kalır.
Ortak kusur halleri
Yayanın aniden yola çıkması, sürücünün gerekli tedbiri almaması gibi durumlarda hem yaya hem sürücü kusurlu kabul edilir. Kusur oranı somut olayın koşullarına göre paylaştırılır ve yayanın müterafik kusuru tazminattan indirim yapılmasına sebep olabilir.
Tamamen yayaya yüklenen kusur halleri
Kontrollü kavşakta kırmızı ışık ihlali yapan yaya söz konusu ise, sürücü kuralına uygun hareket ediyorsa kusur çoğu zaman tamamen yayaya yüklenir. Bu tür ihlallerde yayanın asli kusuru tazminat sorumluluğunu önemli ölçüde kendi üzerine çekmesine neden olur.
Yaya Kazalarında Tazminat Türleri
Yaya kazaları çoğu zaman ağır yaralanmalara yol açtığı için mağdurların talep edebileceği tazminat çeşitleri oldukça geniştir. Bu talepler, bilirkişi incelemesi ve Adli Tıp raporları doğrultusunda hesaplanır.
• Sürekli iş göremezlik tazminatı
• Geçici iş göremezlik ödeneği
• Bakıcı ve tedavi giderleri
• Manevi tazminat
• Destekten yoksun kalma tazminatı (ölümlü kazalarda)
Yaya Kazalarında Sigorta Şirketine Başvuru Süreci
Sürücü veya araç işleteni, zorunlu trafik sigortası kapsamında yayaya karşı sorumludur. Mağdur, tazminat talebini doğrudan sigorta şirketine başvurarak iletebilir. 2026 uygulamalarında başvuru zorunlu olup, doğrudan dava açılamaz.
1) Kaza tespit tutanağı ve fotoğrafların hazırlanması
2) Hastane raporlarının temini
3) Sigorta şirketine yazılı başvuru yapılması
4) Ekspertiz incelemesi ve ödeme süreci (15 iş günü)
5) Eksik veya reddedilen talepler için dava/uzlaştırma
Ölümlü Yaya Kazalarında Sorumluluk
Ölümlü yaya kazaları, hem ceza hukuku hem de tazminat hukuku yönüyle kapsamlı inceleme gerektiren ağır olaylardır. Sürücünün dikkat ve özen yükümlülüğünü ihlal etmesi ceza yargılamasında taksirle ölüme neden olma suçunu gündeme getirirken, yakınların destekten yoksun kalma tazminatı talebi doğar.
2026 Yargıtay Uygulamasına Göre Kusur Değerlendirmesi
Yargıtay, yaya kazalarında sürücünün yol ve çevre şartlarını dikkate alarak daha dikkatli davranması gerektiğini vurgulamaktadır. Yayaların çocuk, yaşlı veya engelli olması halinde sürücünün özen borcu daha da artmaktadır. Ayrıca ışıklandırma yetersizliği veya yol kusurları kusur dağılımını etkileyebilir.
Yaya Kazalarında Delil Toplama Yöntemleri
Yaya kazalarının doğru şekilde değerlendirilmesi için teknik ve tıbbi delillerin eksiksiz toplanması önem taşır. Bu deliller, kusur oranının belirlenmesinde belirleyici rol oynar.
• Kamera görüntüleri (mobese, işyeri kameraları)
• Olay yeri inceleme raporu
• Tanık ifadeleri
• Adli Tıp Kurumu raporları
• Trafik bilirkişi raporları
Sık Sorulan Sorular – Yaya Kazaları
Bu bölümde yaya kazalarıyla ilgili en çok sorulan başlıklar, tekrar etmeyecek şekilde derlenmiş ve her soru için 2–3 cümlelik açıklayıcı yanıtlar hazırlanmıştır.
Yaya her zaman haklı mıdır?
Yayalar korunması gereken gruplar arasında olsa da her durumda otomatik olarak haklı kabul edilmez. Yaya geçidi kullanmamak, kırmızı ışıkta geçmek veya yola aniden çıkmak kusur sayılabilir. Kusur oranı olayın tüm koşullarına göre belirlenir.
Yaya çarpmanın cezası nedir?
Sürücünün kusurlu olduğu bir yaya kazasında idari para cezası uygulanabilir ve yaralanma varsa adli sorumluluk doğabilir. Olayın niteliğine göre TCK kapsamında taksirle yaralama hükümleri uygulanır. Cezanın miktarı kusur oranı ve yaralanmanın seviyesine göre değişir.
Yayaların hataları nelerdir?
Kırmızı ışıkta geçmek, yaya geçidi dışında yola çıkmak ve cep telefonuyla dikkatsiz yürümek yayaların en sık yaptığı hatalardandır. Bu davranışlar kazanın oluşumuna katkı sağlarsa kusur oranı yükselir. Bu durum tazminat hesaplamasında etkili olabilir.
Yaya’ya hangi şartlarda yol verilir?
Yaya geçitlerinde, okul bölgesinde ve ışıkların yayaya yeşil yandığı durumlarda sürücülerin mutlaka yol vermesi gerekir. Ayrıca trafik polisinin yönlendirdiği anlarda da yayalar önceliklidir. Bu kurallar trafik güvenliği için zorunludur.
Yaya geçidinde öncelik kimin?
Işıksız yaya geçitlerinde yayaya yaklaşan sürücü ilk geçiş hakkını yayaya vermelidir. Işıklı kavşaklarda ise ışık kime yanıyorsa öncelik ondadır. Bu kurala uyulmaması hem kusur hem idari ceza doğurur.
Yaya geçidindeki kırmızı çizgi ne anlama gelir?
Kırmızı çizgi, sürücülere “dur ve yayaya yol ver” mesajını daha belirgin şekilde göstermek için kullanılan güvenlik işaretidir. Özellikle okul ve yurt çevrelerinde görülür. Amacı yaya güvenliğini artırmaktır.
Trafikte 3 saniye kuralı nedir?
3 saniye kuralı, sürücülerin öndeki araçla güvenli takip mesafesi bırakmasını sağlayan temel güvenlik ilkesidir. Bu süre, olası bir ani fren durumunda kazayı önleme şansı verir. Özellikle yaya yoğun bölgelerde daha da önemlidir.
Yayaların uyması gereken kurallar nelerdir?
Yayalar ışıklara uymalı, yaya geçitlerini kullanmalı ve sürücüyü yanıltacak ani hareketlerden kaçınmalıdır. Karşıdan karşıya geçerken dikkatli olmak ve sürücülerle göz teması kurmak güvenliği artırır. Bu kurallar kazaları önlemek için zorunludur.
Yaya geçidinde yol vermeyen nereye şikâyet edilir?
Yaya geçidinde yol vermeyen sürücüler 112 üzerinden veya trafik ekiplerine doğrudan şikâyet edilebilir. MOBESE veya özel kamera kayıtları delil olarak sunulabilir. Şikâyet sonrası idari işlem uygulanır.
10 temel trafik kuralı nelerdir?
Hız sınırına uyma, kırmızı ışıkta durma, takip mesafesi, emniyet kemeri, yayalara yol verme ve alkol yasağı ilk sıradadır. Araç bakımının yapılması ve dönüş kurallarına uyulması da temel güvenlik unsurlarıdır. Bu kurallar kazaların azaltılması için zorunludur.
Trafikte 73 C cezası nedir?
73/C cezası, sürücünün yaya geçidinde yayaya yol vermemesi durumunda uygulanan idari para cezasıdır. Aynı zamanda sürücünün ceza puanına da yansır. Bu ceza yaya güvenliğini artırmayı amaçlar.
80-89 kuralı nedir?
80-89 kuralı, yayalar ve hassas yol kullanıcıları için belirlenen güvenlik standartlarının genel bir sınıflandırmasıdır. Bu kurallar genellikle eğitim içeriklerinde ve sınavlarda yer alır. Amaç yaya güvenliğini sistematik şekilde artırmaktır.
Trafikte geçiş hakkı sıralaması nasıl olur?
Geçiş hakkı trafik ışıkları, işaret levhaları ve mevzuattaki özel önceliklere göre belirlenir. Yaya, bisikletli ve acil durum araçlarının önceliği farklıdır. Sürücüler bu kurala uymadığında kusur oluşur.
Yaya geçidi ihlali nasıl olur?
Sürücünün yaya geçidinde durmaması veya hızını azaltmaması ihlal sayılır. Yayaya yol verilmemesi hem idari ceza hem de kazada ağır kusur sonucunu doğurabilir. Kamera kayıtları ihlalin tespitinde önemli rol oynar.
Yaya geçidinde yaya yoksa geçilir mi?
Yaya yoksa sürücü geçitten geçebilir ancak hızını azaltarak kontrollü ilerlemelidir. Çünkü yaya her an geçide adım atabilir. Bu nedenle sürücüler yaklaşırken dikkatli olmalıdır.
Yaya asli kusurları nelerdir?
Kırmızı ışıkta geçmek, aniden yola çıkmak ve yaya geçidi kullanmamak asli kusur sayılır. Bu kusurlar kazanın oluşumuna doğrudan etki ediyorsa yayanın sorumluluğu artar. Tazminat hesaplamasında büyük rol oynar.
Yaya ve sürücülerin hatalı davranışları nelerdir?
Yayaların dikkatsiz yürüyüşü ve ışık ihlali; sürücülerin hız ihlali ve geçiş önceliği ihlali en yaygın hatalardır. Her iki tarafın kusuru kazanın sonucunu belirler. Bu nedenle dikkat ve kurallara uyum şarttır.
Yayaların uyması gereken trafik kuralları nelerdir?
Yayalar geçitleri kullanmalı, ışıklara uymalı ve sürücünün görüşünü engelleyecek davranışlardan kaçınmalıdır. Ayrıca karşıya geçerken ani hareketlerden uzak durmak gerekir. Trafik kuralları yayaların güvenliğini sağlamak için düzenlenmiştir.
Trafikte kaçta kaç kusur vardır?
Kusur oranları %0 ile %100 arasında dağıtılır ve olayın oluş şekline göre belirlenir. Asli ve tali kusur ayrımı değerlendirmede önemlidir. Bilirkişi raporları ve kamera görüntüleri bu süreçte belirleyicidir.
